The Road Not Taken - Con Đường Không Đi Qua

Robert Frost

 

Bài thơ nầy làm độc giả bàng hoàng vì người ta tức khắc cảm nhận sự cực kỳ dung dị nhưng lại thăm thẳm vang vọng của nó. Khi gợi lại một lần tản bộ trong rừng, người bộ hành mô tả cảm thức của mình khi đối diện với một ngả ba đường trước mặt, buộc ông phải lựa chọn một trong hai hướng đi.  Mặc dù hối tiếc không thể đi cả hai hướng, ông đã quyết định sau khi cân nhắc cẩn thận những lựa chọn của mình.  Đó chủ yếu là những gì xảy ra trong bài thơ; không có một động tác nào khác hơn.  Tuy nhiên, sự việc xảy ra lại hàm ngụ một ý nghĩa tượng trưng thông qua những suy tư của nhân vật liên quan đến sự tất yếu và hậu quả của quyết đinh của mình.  Đoản thơ cuối cùng cho thấy sự lựa chọn không chĩ đơn thuần liên quan đến việc đi đường nầy hay đường kia:  người bộ hành cho thấy rằng sự lựa chọn đó ảnh hưởng đến cả cuộc đời mình.  Frost đưa ra một ẩn dụ khá quen thuộc khi ông so sánh cuộc đời với một cuộc hành trình, nhưng ông cũng cho thấy một vấn đề thường ít ai lưu ý: bất chấp những mong ước, hoài vọng, hi vọng, khát vọng, chúng ta không có được tất cả những thứ nầy.  Lựa chọn cái nầy thì loại bỏ cái kia.  Không thể xác định nhân vật trong bài thơ muốn nói đến quyết định gì trong đó: lựa chọn một đại học, một nghề nghiệp, hay một người vợ?  Có thể ông đối diện với những tư tưởng, những niềm tin, hay những giá trị tương khắc lẫn nhau.  Không thể nào biết được, vì Frost khôn khéo tạo nên một lựa chọn biểu trưng và mặc nhiên kêu gọi chúng ta cung ứng những hoàn cảnh của chính chúng ta. Những suy tư về lựa chọn trong bài thơ là yếu tố trọng tâm để hiểu rằng sự lựa chọn đó chính là chủ đề của bài thơ. Sự lựa chọn đó không nhất thiết dựa vào một phân định khách quan rõ rệt, vì toàn cảnh của bài thơ mơ hồ mang lại cho độc giả một thứ chân trời tranh tối tranh sáng, nhá nhem không biên giới, một thế giới của những hiện tượng đồng dạng trong thiên nhiên và con người, một thế giới của lảnh đạm đối trước những giá trị không khác nhau, cận kề với vô nghĩa.  Nhưng từ thế giới nhá nhem và đồng dạng đó, nếu con người phải lựa chọn thì sự lựa chọn đó chính là định mệnh.  Nhìn về phía trước, rồi nhìn lại phía sau, nhà thơ không khỏi bàng hoàng khi hồi tưởng sự lựa chọn của mình.

Nói đến đây ta lại bỗng thở dài

Thời gian hỡi, hỡi thời gian đâu đó.

Những gì ông nghe chính là giọng nói nào đó đang cố thuyết phục ông rằng sự lựa chọn của ông đã thay đổi đáng kể cuộc đời của ông.  Ông cũng nhớ lại khu rừng vàng úa, một thứ màu sắc rọi sáng được khoảnh khắc bất phục hồi trong đó cuộc đời ông đang đứng bên bờ thay đổi theo quán tính vật lý.  Ông dường như quan tâm với con đường mà ông không đi hơn là với con đường mà ông đã chọn.  Tựa đề bài thơ được khéo lựa chọn để cho thấy một cảm thức mất mát vì không đi được cả hai con đường, một thứ tiếc nuối nào đó thay vì khẳng định một hướng trình độc lập trong đời.

Hai con đường rẽ hướng đến rừng cây,

Và ta đã đi con đường mà ít ai lai vãng,

Dòng đời ta từ đó cũng khác đi.

 

 

The Road Not Taken

Robert Frost

Two roads diverged in a yellow wood,

And sorry I could not travel both

And be one traveler, long I stood

And looked down one as far as I could

To where it bent in the undergrowth;

 

Then took the other, as just as fair,

And having perhaps the better claim,

Because it was grassy and wanted wear;

Though as for that the passing there

Had worn them really about the same,

 

And both that morning equally lay

In leaves no step had trodden black.

Oh, I kept the first for another day!

Yet kwowing how way leads on to way,

I doubted if I should ever come back.

 

I shall be telling this with a sigh

Somewhere ages and ages hence:

Two roads diverged in a wood, and I –

I took the one less traveld by,

And that has made all the difference.

 

 

 

 

Con Đường Không Đi Qua

Đông Yên

Hai ngả rẽ về cánh rừng vàng úa,

Một bộ hành không đi được cả hai

Nên mãi đứng mắt trông về một lối

Đến khi đường uốn khúc dưới ngàn cây;

 

Rồi ta lại đi theo con đường khác

Réo gọi hơn, nhưng chẳng khác gì hơn,

Vì cỏ mọc mà không người chăm sóc;

Nếu có người đi

Thì thực sự chúng cũng giống nhau thôi,

 

Và cả hai sáng nay đầy lá úa

Ngập cả đường không một dấu chân qua

Ngả rẽ kia, hẹn ngươi ngày khác nhé!

Hai con đường ta biết sẽ gặp nhau

Nhưng đâu chắc sẽ có ngày trở lại.

 

Nói đến đây ta lại bỗng thở dài

Thời gian hỡi, hỡi thời gian đâu đó:

Hai con đường rẽ hướng đến rừng cây,

Và ta đã đi con đường mà ít ai lai vãng,

Dòng đời ta từ đó cũng khác đi.