Much Madness Is Divinest Sense - Emily Dickinson
Người phát ngôn của bài thơ
Much Madness is divinest Sense ném ngay một quả bomb tinh thần lên chúng ta. Bà cho rằng những người điên là những người tỉnh và những người tỉnh là những người điên. Kế đó, bà nhắm thẳng vào đám quần chúng luôn luôn áp đảo bất kỳ ai dám đi ngược lại trào lưu. Đó là những người ngoài kia đang nhìn hư thành thực.
Hai thực thể
điên/tỉnh,
cá nhân/xã hội đa số,
khôn ngoan/ngu xuẩn được trình bày trong bài thơ nầy của Emily Dickinson vô hình chung phản ảnh một quan niệm của Albert Einstein trong phát biểu bất hủ của ông:
Two things are infinite: the universe and human stupidity.
Có hai trị vô hạn: vũ trụ và sự ngu xuẩn của con người.
Đương nhiên, con người không bao giờ tin rằng mình
điên hay
ngu xuẩn như Einstein nghĩ, mà họ chỉ nghĩ rằng họ
biết trong khi thực ra họ chẳng biết gì cả, và những gì họ tin là
đúng thực ra đều sai cả. Chung quy bài thơ của Dickinson là một mẫu chuyện nhỏ, rất nhỏ, luận về khôn/dại, đúng/sai, điên/tỉnh, cá nhân/tập thể trong xã hội của mọi thời đại. Chúng tôi nói
nhỏ, rất nhỏ, vì bài thơ vỏn vẹn chỉ có tám câu, và là tám câu rất ngắn.
Trái với những người khác trong giới phụ nữ da trắng trung bình trong thế kỷ 19 tại New England, Dickinson sống phần lớn cuộc đời 50 năm hơn của bà quanh quẩn một mình trong căn nhà của bà tại Amherst, Massachusetts. Thực ra bà không chỉ quanh quẩn trong nhà; bà bận rộn viết ra một số trong những bài thơ vĩ đại chưa từng thấy của Hoa Kỳ.
Khi đọc bài thơ
Much Madness is the divinest Sense, khó mà không nghĩ rằng bài thơ khởi hứng trực tiếp từ lối sống nổi loạn của Dickinson. Toàn bộ bài thơ cho thấy những người có vẻ như điên khùng dưới mắt của đa số lại thực sự là những thiên tài với khối óc gần như của Thượng Đế.
Điều gì sẽ xảy ra nếu bỗng nhiên mọi người chung quanh bạn nổi điên? Đó có thể là một hoàn cảnh tận thế với những thây ma biết đi, trong đó mọi người quyết định thử ăn thịt người… Hay có thể tất cả những người chung quanh bỗng nhiên tin rằng họ có chú thỏ vô hình biết nói riêng của họ. Bạn sẽ làm gì nếu bạn là người duy nhất nhìn thấy hiện tượng điên loạn của đám đông?
Trên hết, điều gì sẽ xảy ra nếu mọi người đề nghĩ rằng bạn là người điên vì không chịu ăn thịt những người hàng xóm hay nói chuyện với những chú thỏ vô hình? Có thể hoàn cảnh không đến nổi cực đoan hay quái đản như kịch bản ăn thịt người hay chủ thỏ vô hình. Có thể đó là một cái gì cũng đơn giản như trường hợp bạn là ngươi duy nhất trong xã hội nhìn thấy hiện tượng ngu xuẩn ngoài kia đã đi thêm một bước.
Xuyên suốt các bài thơ của bà, Dickinson rất quan tâm đến vấn đề chân lý, và sự kiện hầu như không bao giờ có thể thực sự tìm thấy chân lý. Nếu thế, thì hầu như dứt khoát không thể đưa ra một phán xét nào; và hấp tấp đưa ra phán xét là một tội khủng khiếp.