(...) Trang lại một lần nữa quay mặt nhìn con, rồi nhìn vào tấm thực đơn vừa trầm ngâm suy nghĩ khi nghe đến hai tiếng "Mì Quảng". Cơ hồ như lần đầu tiên kể từ khi xuống xe nàng ý thức được đây là đất Quảng, đây là cái vùng du cư ngày nào của hai mẹ con nàng. Thì ra đây là chặng cuối cùng mà ba linh hồn bị hạnh phúc săn đuổi đi về phía trước mà không được phép quay đầu nhìn lại sau lưng. Hạnh phúc cứ ở phía sau ... còn phía trước là vùng không gian bỏ trống... trống mãi cho đến một ngày họ phải chia tay để thu nhỏ hình hài như mục tiêu của những người săn đuổi họ, như những con thú phải thu mình để tránh đường tên của kẻ đi săn. Không. Vùng du cư đó vĩnh viễn không còn trên trái đất. Nó tượng trưng cho những bước thăng trầm dời đổi của đời họ, những gieo neo vất vả, và cũng chính vì thế mà nó trở thành một thứ tài sản vô giá của một đời người; mất nó sẽ không khác nào mất đi một phần linh hồn. Sự hiện hữu vật lý của vùng du cư ngày nào hãy còn đây nhưng hiện hữu siêu hình của nó đã thực sự bay biến, chỉ còn lại đây một thế giới hoàn toàn xa lạ để biến nàng thành một loại vong thân tuyệt đối. Nàng ngồi đấy như một nhân chứng của phế hưng và chỉ lúc nầy nàng mới nhận ra rằng tiến hóa của loài người, dù theo nghĩa tốt đẹp nhất về mặt vật lý của ngôn từ đó, cũng không hẳn là điều con người mong đợi, ngược lại còn tạo ra những mất mát xé lòng như hôm nay. Nàng vẫn không sao quên được những ngày bão tố đầu đông, không sao quên được những năm dài đói lạnh và cơ hàn, những ngày lửa đạn trút lên đầu từ trên không và những đêm đạn pháo rót vào từ ngoài biển. Nàng đã từng sống những giai đoạn dài, trong đó mỗi khi nấu cơm nàng phải vo gạo riêng và khoai lát khô riêng, xong rồi nàng trải khoai lên trên lớp gạo; khi cơm chín, nàng vớt phần khoai bên trên cho mình và dành phần cơm còn lại bên dưới cho con. Đó là lý do khiến nàng phải vo gạo riêng và khoai riêng; nếu không làm thế thì cơm sẽ trộn lẫn với khoai thì khó mà lọc riêng cơm cho con. Nàng cũng không quên ngọn đèn dầu tây với ống khói đen ngòm leo lắt trong những đêm giông bão ngồi dạy con học hay ghi tiếp những dòng nhật ký, bên ngoài gió cứ đánh phành phạch vào vách lá, có khi làm rung chuyển cả mái nhà. Trang cũng không quên những ngày mưa dắt con đi học; hai mẹ con chui trong hai tấm áo che mưa làm bằng lá tơi hay là dừa nước, đầu đội nón lá, chân đi dép mo cau, co ro như thú mẹ và thú con rón rén lê đi trên đồng cỏ. Mưa vẫn tiếp tục rơi trong khi gió bấc cứ từng hồi quật vào mặt hai người. Họ cúi mặt xuống đất mà bước.
Đường đến trường có lúc phải đi qua một đoạn bờ ruộng bị ngập nước có rất nhiều đỉa. Trang để con đi trước và bảo con gắng chạy cho nhanh. Đỉa thường lẫn đâu đó trong bờ hoặc các bụi lúa hay lau sậy và chỉ phóng ra khi có tiếng động của người hay súc vật lội qua. Lộc đi trước sẽ khiến lũ đỉa phóng ra và Trang đi sau sẽ là người chịu đỉa cắn nhiều hơn. Sau khi sang được bờ bên kia, hai mẹ con mới cúi người tìm cách gỡ hết mấy con đỉa ra khỏi hai chân rồi mới tiếp tục đi đến trường. Có những con đỉa dài cả gang tay, đen bóng và nhầy nhụa. Trong thời gian đầu, chỉ thấy một con đỉa bám vào chân thôi Trang cũng đã hốt hoảng và lạnh người rồi, và sau khi bậm gan kéo được nó ra khỏi da thịt mình và máu chảy từ vết đỉa cắn Trang sợ hãi rơi nước mắt và quay mặt nơi khác để con khỏi nhìn thấy. Sau này có người bảo trước khi đi nên bôi vào chân một ít vôi ăn trầu để đỉa đỡ bám theo. Đúng là thế, nhưng khi nào trời mưa lớn và dai dẳng thì đoạn bị ngập nước dài hơn và sâu hơn thường ngày nên số vôi bôi lên chân từ từ trôi hết và đỉa sẽ bắt đầu tấn công. Ngoài vôi, khi dắt con đi học nàng cầm theo một xấp giấy và trao cho con một xấp. Trang và Lộc sẽ dùng xấp giấy đó để gỡ đỉa thay vì gỡ chúng bằng tay không. Khi nước sâu quá nàng phải cõng con lên lưng để lội qua vũng nước. Đó là cơ hội tốt nhất để lũ đỉa hút máu của nàng nhiều hơn.
Trước khi đến thửa ruộng nầy là một trảng cát khá rộng. Đến mùa nắng vùng cát đó nóng như than hồng vào ban trưa và xế chiều. Có khi Lộc phải đi học lớp buổi chiều. Khi chưa có dép râu, họ thường đi chân không. Do đó, muốn băng qua vùng cát nóng đó họ phải chuẩn bị mỗi người một tầm giấy bìa hay ván mỏng hình chữ nhật lớn hơn hai bàn chân. Họ sẽ chạy thật nhanh trên cát nóng cho đến khi không chịu nỗi nữa thì vứt miếng bìa xuống rồi đứng lên nghỉ một lúc cho hai chân bớt nóng và người bớt mệt thì lấy miếng bìa lên rồi chạy tiếp. Cứ lúc chạy lúc nghỉ như thế cho đến khi vượt hết bãi cát. Lộc dừng lại lúc nào thì Trang dừng lại lúc đó và nàng luôn luôn để con chạy trước. Và ... bây giờ nhớ đến Sỹ, chồng nàng... Hai mẹ con đang trên đường đi tìm, nhưng ... bám víu vào đâu để mà tìm? Trang nhớ lại lời Sỹ từng nói với mình, "Đừng nghĩ rằng những gì mình cần tìm phải có thì mới đi tìm. Cần cái gì thì đi tìm cái đó, không cần biết cái đó có hay không. Đi tìm thì sẽ có." Tuy nhiên, đó hãy còn là một bài toán mà Trang chưa tìm ra đáp số, hay có thể không bao giờ tìm ra được. Và đó cũng có thể mơ hồ như một tiếng gọi của cảm thức nổi loạn trước thân phận nơi những con người không bao giờ đồng lỏa với thực tại, đồng lỏa với mặt trời đang có. (...)