(...)
- Thế tại sao con không ở lại với mẹ, với bạn bè của con?
- Xã hội và đất nước nầy không còn là xã hội và đất nước của chúng ta nữa rồi. Những năm gấn đây Mỹ đã đổ quân vào đây ồ ạt. Có thể nhiều người bằng lòng với hiện tượng đó, nhưng con thì không. Người Mỹ có thể văn minh tử tế với nhau trên đất nước của họ, nhưng họ không đối xử người Việt chúng ta như thế đâu. Trước đây, trong một lần lên lại Trảng Bàng để thăm Cậu Bình, khi đi qua Củ Chi con đã chứng kiến những cảnh rất nham nhở của lính Mỹ. Lúc bấy giờ khoảng hơn bảy giờ sáng. Lính Mỹ di chuyển chậm trên những chiếc GMC xuyên qua thị trấn Củ Chi. Phố xá bấy giờ đã mở cửa và người qua lại hai bên đường đã tấp nập. Trong đám người qua lại đó có những tốp nữ sinh mặc áo dài trắng đang đi học. Đám lính Mỹ ngồi trên hai dãy ghế của những xe đang chạy chậm qua phố, và tất cả những lính Mỹ ngồi phía tay phải sát với lề đường của những người đi bộ đều quay ngược người về phía lề đường. Nhiều tên chồm người và đưa ta ra ôm xốc các nữ sinh đang trên đường đi bộ đến trường. Vì xe đang chạy nên khi chúng buông những nữ sinh nầy ra thì các em ngả sấp xuống lề đường. Một số tên thò tay bóp vú các em rồi cười ha hả. Họ làm chuyện đó một cách thản nhiên, miệng cười nói inh ỏi và thỏa mãn, xem đất nước chúng ta như là một sân chơi giải trí, nếu không nói là một sở thú với những con thú đáng thương và đáng khinh bỉ. Họ xem con người của chúng ta như những động vật hòan toàn khác chủng loại với họ, không bao giờ có thể đứng gần tầm mức văn hóa và văn minh của họ. Có lẽ họ đã từng làm thế nhiều lần và sẽ còn tiếp tục những trò tồi tệ hơn thế với sự đồng tình của cấp chỉ huy của họ. Đó là giữa chốn thị tứ và là vùng thuần túy quốc gia. Những gì có thể xảy ra trong những vùng xa xôi hẽo lánh mà họ hành quân tới? Tất cả những người đứng chứng kiến chung quanh sáng hôm đó đã nghĩ gì thì chắc mẹ cũng thừa biết.
- Mẹ không đi nhiều nên không thấy những chuyện như con nói, nhưng ngay tại Sài Gòn nầy, mẹ đã chán ngán sự khuynh đảo của Mỹ khiến chính trường của Miền Nam trở thành một sân khấu của những thằng hề, thay phiên triệt hạ nhau, thanh toán nhau, và thay nhau phục tùng sự áp đặt của Mỹ, chưa kể đến nạn tham nhũng lan tràn trong quân đội và cơ quan chính phủ, nạn kiêu binh của các đám lính về thành, nạn mãi dâm, du đãng.... Mẹ đồng ý là trong hoàn cảnh chiến tranh, nên nhìn mọi việc với cặp mắt tương đối, nhưng mọi thứ đều có một giới hạn của nó. Với tình trạng như hiện nay, chế độ này làm sao mà thắng được? Nếu thắng thì cũng chỉ làm một vệ tinh của Mỹ mà thôi. Và nếu thua thì chúng ta lại chui vào một bức màn sắt như kiểu Nga Sô và Trung Cộng. Chúng ta có thể qui trách cuộc chiến nầy cho cả hai bên, và xa hơn nữa cho những thế lực từ bên ngoài. Đó là chưa kể nạn thao túng và lũng đoạn của đám tài phiệt người Tàu ở Chợ Lớn. Đám siêu quyền lực vô ơn bạc nghĩa nầy xử dụng lượng tiền của khổng lồ làm ra tại đất nước chúng ta để bắn trả chúng ta bằng cách phá hoại chế độ cộng hòa qua thủ đoạn tham nhũng, tạo nên trình trạng mua quan bán tước trong quân đội và các cơ quan chính phủ. Họ nghiểm nhiên trở thành những chủ nhân ông của các quan chức Việt Nam. Muốn thăng quan tiến chức hay giữ cái ghế ngồi hiện có thì phải đến cầu cạnh họ. Nếu chúng ta không mất nước về tay cộng sản thì cũng mất nước về tay người Tàu, một viễn tượng u tối hơn cả thời ngàn năm bắc thuộc. Dù chưa thực sự mất chủ quyền về tay đám tài phiệt người Tàu thì ở một mức độ nào đó chúng ta đã làm nô lệ họ mà ít ai ý thức được đại nạn đó hay ý thức được nhưng vẫn không dám lên tiếng vì sợ rước họa vào thân. Nếu xét về phương diện tham nhũng và thối nát thì chúng ta tứ đầu thọ địch, hiểu theo nghĩa đen lẫn nghĩa bóng. Thứ nhất, đó là đám quan liêu trên chóp bu guồng máy cai trị của chúng ta, chỉ biết đến bản thân họ, gia đình họ và những tay chân phục vụ quyền lợi của họ, không cần biết đất nước dân tộc là gì. Thứ hai, đó là Mỹ với thủ đoạn phân hóa chúng ta để dễ bề thao túng và lũng đoạn nhằm sai khiến chúng ta, buộc chúng ta phục vụ quyền lợi của họ. Thứ ba, đó là cộng sản Miền Bắc đang ráo riết ngấm ngầm tiến hành tham nhũng bên trong guồng máy cai trị của Miền Nam, một mặt để bôi đen hình ảnh của nền cộng hòa, mặt khác, nhờ vào tham nhũng, họ có thể cài đặt gián điệp và đám nằm vùng nguy hiểm. Thứ tư, và cũng là cuối cùng, đó là đám tài phiệt người Tàu vừa đề cập ở trên, nguy hiểm không kém ba thế lực kia. Đương nhiên trách nhiệm trước hết và trên hết vẫn thuộc về giới lãnh đạo của chúng ta, không thể qui cho ai cả.
- Nếu cha có mặt ở đây và vào lúc nầy thì có lẽ cha cũng sẽ thực hiện một lựa chọn tương tự như lựa chọn mà cha đã thực hiện hồi thập niên 1950 ở Liên Khu Năm. Chắc chắn cha cũng không thể chấp nhận được một chế độ phần lớn được định đoạt bởi những tướng lãnh xuất thân từ quân đội Pháp và chính phủ bù nhìn của Bảo Đại. Suốt chín năm lưu đày chúng ta đã nhận quá nhiều đau thương và mất mát vì những tội ác của quân đội viễn chinh Pháp và chính quyền thuộc địa của họ. Chúng ta không thù hận ai cả; chúng ta vẫn tôn trọng và khâm phục những giá trị của nền văn hóa và văn minh Pháp, trong phần tốt nhất của chúng, đương nhiên; nhưng ngược lại chúng ta không thể đứng chung hàng ngủ của những người đã đồng lõa với những kẻ đã thản nhiên bắn giết và săn đuổi chúng ta như một bầy thú. Chúng ta ý thức được giá trị của hai tiếng tự do nên, cũng như cha, chúng ta không đứng chung chiến tuyến với người cộng sản, và vì thế chúng ta chấp nhận ở lại Miền Nam trong khi lẽ ra chúng ta có thể tập kết để xuống tàu ra Bắc; nhưng đó không có nghĩa là chúng ta phục tùng vô điều kiện sự áp đặt của lịch sử. (...)